در اينجا، هفت برنامه مداخله و توصيه‌هايي براي والدين ارائه شده است.
1. تغيير نگرش و افكار والدين
آموزش اين مرحله از مداخله توسط مشاور، آموزگار و روانشناس به والدين اين كودكان شامل توصيه‌هاي زير است:
- بررسي و شروع تغيير باورها / اسنادهاي والدين در مورد خود و كودك.
- بررسي و آغاز تغيير مبادلات رفتاري بين والدين و كودك.
- رفتار كودك مربوط به يك اختلال است و از روي قصد و عمد نيست.
- كودك توانايي يادگيري و موفقيت دارد.
- ايجاد احساس سازمان‌دهي و انعطاف‌پذيري در والدين براي تنظيم رفتار كودك.
- كودك مجموعه‌اي از توانايي‌هاي منحصر به فرد را دارد كه اين ويژگي‌ها ارزشمند هستند.
- والدين، ديگر اعضاي خانواده را در تشخيص و درك اختلال نارسايي توجه / بيش فعالي ياري دهند.
2. گوش دادن و صحبت كردن
براي آموزش اين مرحله از مداخله موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
* رويه خود را با سن و ميزان بلوغ كودك متناسب كنيد.
* در هنگام صحبت با كودك ارتباط چشمي با او داشته باشيد.
* با جملات ساده صحبت كنيد و از كلماتي كه كودك آنها را نمي‌فهمد، استفاده نكنيد.
* به زبان رفتار گوش دهيد. براي چند لحظه خود را به جاي كودك بگذاريد. سعي كنيد هدف او را از بروز چنين اعمالي كشف كنيد و براي گوش دادن به صحبت‌هاي كودك خود وقت بگذاريد.
* آرام ولي محكم صحبت كنيد. اگر معمولاً هنگامي كه كاري از كودكتان مي‌خواهيد صداي‌تان را بلند مي‌كنيد، كودك مي‌آموزد تا هنگامي كه صداي‌تان را به حداكثر نرسانده‌ايد، به شما بي‌توجهي كند.
* از جملات پرسشي اجتناب كنيد. وقتي به كودكتان مي‌گوييد «چطور لباس‌هايت را جمع كني؟» اگر پاسخ دهد «حالا نه!» متعجب نشويد.
* احساس‌تان را به كودك بگوييد. بدون اينكه مستقيم از كودك انتقاد كنيد، به او بگوييد كه در مورد اعمال و رفتارش چه احساسي داريد. براي مثال: «به خاطر اينكه موهايت را شانه نمي‌كني واقعاً ناراحتم» يا «وقتي به موقع نمي‌خوابي، واقعاً نگران مي‌شوم». اگر از جملاتي استفاده كنيد كه به جاي كودك به خودتان اشاره كند، مي‌توانيد از انتقاد، سرزنش يا حمله كردن به كودك بپرهيزيد و احساسات خود را به‌طور مؤثري بيان كنيد.
نزاع: كودك، يك ساعت ديرتر از موعد مقرر به خانه باز مي‌گردد.
پيام من: من واقعاً از بازگشت تو احساس راحتي مي‌كنم، نگران شدم.
با به كارگيري اين روش شما به كودك خود فرصتي مي‌دهيد كه خود به تنهايي به اشتباهاتش پي ببرد.
* خواسته‌هاي خود از كودكتان را بدون توجه به حرف‌هاي او چندين بار تكرار كنيد. اين روش «سوزن گرامافون گير كرده» نام دارد.
3. توجه مثبت به كودك
براي آموزش اين مرحله از مداخله موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
* به كودك خود بگوييد كه كدام صفات او را مي‌پسنديد. دست‌كم چند بار در روز كودك خود را تحسين كنيد. براي مثال: "آفرين! نقاشي‌ات قشنگ شده"
* به فرزند خود جرأت دهيد و نشان دهيد به نكات مثبت او اطمينان داريد.
دلسرد كردن: تو واقعاً اتاقت را مرتب كردي ولي خيلي بد مرتب شده.
جرأت بخشيدن: تو واقعاً اتاقت را خيلي خوب مرتب كرده‌اي.
* رفتار كودك خود را تحسين كنيد، نه شخصيت او را. به كودك نگوييد «چه دختر يا پسر خوبي!». زيرا اين جمله بدين معناست كه هدف، عبارت است از خوب بودن در تمام اوقات. به جاي آن مي‌توانيد از جملاتي مانند «از نقاشي كه كشيدي خيلي خوشم آمد» استفاده كنيد.
* به‌طور مناسب و مقتضي تحسين كنيد. براي دريافت پاسخ‌هاي بهتر، نوع تحسين را با سن و اخلاق كـــودك متناسب كنيــد. براي نمونه در آغوش گرفتن، بوسيدن، نوازش كردن و ديگر نشانه‌هاي عمــلي محبت همراه با كلمـــات مهرآميز براي كودكان مناسب‌تر هستند.
* به طور مساوي براي فرزندان خود وقت بگذاريد.
* همكاري را تقويت كنيد. فعاليت‌ها و بازي‌هايي را انتخاب كنيد كه در آن اعضاي خانواده بتوانند شركت كنند. مانند: تخته‌بازي، جورچين و ...
4. توانايي صدور دستورهاي مؤثر و مناسب
براي آموزش اين مرحله از مداخله موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
* محيط خانه را بازسازي كنيد. فعاليت‌ها و شلوغي‌ها و تماس‌هاي تلفني غيرضروري را كاهش دهيد و تلويزيون را خاموش كنيد.
* براي تقويت توجه كودك ابتدا از بازي «نگاهتو برنگردون» استفاده كنيد. بدين ترتيب كه شما و كودكتان به چشمان يكديگر خيره شويد، هركس زودتر خسته شود و نگاهش را برگرداند، بازنده است. پس از اينكه كودك خيره شدن را به خوبي ياد گرفت، به او بياموزيد حواسش را روي كسي كه در حال صحبت كردن است، متمركز كند يا به عبارتي «رادارش را روي او قفل كند». براي اين كار از بازي «رادار» استفاده كنيد.
* مطمئن شويد كودكتان وظايفش را متوجه شده و از او بخواهيد دستور را با صداي بلند تكرار كند.
* دستورهاي ملموس و كوتاه را از كودك بخواهيد و در يك زمان چند دستور ندهيد. به عنوان مثال، خواسته‌هايي همانند «بچه خوبي باش» يا «اتاقت را جمع كن» بسيار مبهم است و مي‌توان از جملاتي مانند «فوراً اسباب‌بازي‌هايت را در جعبه بريز» استفاده كرد.
5. آموزش نحوه انجام فعاليت‌ها به كودك
براي آموزش اين مرحله از مداخله، موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
* فعاليت‌هاي را انتخاب كنيد كه كودك قادر به انجام آنها باشد. اين موضوع به او احساس مسئوليت مي‌دهد و اعتماد به نفس او را تقويت مي‌كند.
* قوانين بايد به صورت شفاف و خلاصه شده باشد. كودك بايد به طور دقيق بداند شما چه انتظاري از او داريد.
* وظايف را به مراحل كوچك‌تر تقسيم كنيد.
* به كودك خود بگوييد كه چه كاري را بايد انجام بدهد، نه اينكه چه كاري را نبايد انجام بدهد.زيرا بايد به اين كودكان شروع راه را نشان دهيم، نه اينكه آنها را متوقف كنيم.
* يك ساختار زماني ثابت را براي غذا خوردن، انجام تكاليف، تلويزيون نگاه كردن، بيدار شدن و به رختخواب رفتن تنظيم كنيد، زيرا زمان‌هايي كه تنظيم نشده باشد، باعث تشديد اختلال در اين كودكان مي‌شود. يك ساعت بزرگ در اتاق كودك و چند ساعت در خانه داشته باشيد.
* براي انجام كارهايي كه به توجه و يادگيري نياز دارد، وقت استراحتي تعيين كنيد.
* به كودك اجازه دهيد انرژي‌هاي اضافي خود را با انجام بعضي از ورزش‌هاي فيزيكي تخليه كند. كودك را در كلاس‌هاي ورزشي ثبت‌نام كنيد، زيرا ورزش تمركز را بهبود مي‌بخشد و جريان انتقال‌دهنده‌هاي عصبي را افزايش مي‌دهد. پونتم درباره ورزش به عنوان يك درمان متناوب براي اختلال كمبود توجه/بيش‌فعالي معتقد است تأثير ايروبيك بر روي مغز مشابه ريتالين يا ديگر داروهاي تحريك‌زاي رواني است كه تأثيري موقتي دارند. اين ورزش مي‌تواند تأثيرات مثبت ديگري بر سلامت رواني و فيزيكي كودك شما داشته باشد. پژوهشگران دانشگاه ايلي‌نويز براساس مطالعات خود دريافته‌اند فعاليت‌هاي خارج از خانه مانند استفاده از اوقات فراغت، رفتن به پارك، شهربازي، ورزش و ... براي اين كودكان مفيد است.
* كودك را در انجام تكاليفش راهنمايي كنيد. ولي خودتان تكاليف را انجام ندهيد.
*با ايفاي نقش، كودكتان را آموزش دهيد. اين موقعيت‌ها مي‌تواند شامل دعوت يك دوست به بازي، صحبت با تلفن، خوش‌آمدگويي به مهمان، گفتگو با كودكان و ... باشد.
* تمرين، تمرين، تمرين: در هر مهارتي تمرين نقش عمده‌اي را در رسيدن به موفقيت ايفا مي‌كند. بنابراين به كودك اجازه دهيد فرصت‌هاي خود را بيابد و با توجه به آن مهارت‌ها موفقيت كسب كند.
6 . يادگيري، تشويق و تنبيه در زمان‌هاي مناسب
براي اين مرحله از مداخله موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
* بررسي كنيد. به پاداش‌ها تنوع ببخشيد. براي كمك به تصميم‌گيري در مورد پاداش، خواسته‌هاي كودكتان را بررسي كنيد. مي‌توانيد از كودك خود پرسش‌هاي زير را بپرسيد:
ـ اگر بتواني سه آرزو بكني، آنها كدامند؟
ـ اگر 50 تومان پول داشته باشي، با آن چه كار مي‌كني؟
ـ اگر بنا باشد فقط يك چيز از بابا بخواهي، آن چيست؟
ـ اگر بنا باشد فقط يك چيز از مامان بخواهي، آن چيست؟
ـ چه برنامه‌اي را مي‌خواهي با دوستانت انجام دهي؟به عنوان مثال، به سينما بروي، بازي كني، بستني قيفي بخري و ...
* پاداش‌ها و امتيازها را تنها در جريان يا بلافاصله پس از بروز رفتار مطلوب ارائه كنيد.
* هنگامي كه پاداش يا امتيازات مي‌دهيد، از كلمات مثبت و تشويق‌كننده و نيز از ناز و نوازش استفاده كنيد.
* از اقتصاد پولينه‌اي (ژتوني) استفاده كنيد. به عنوان مثال، برچسب‌هاي ستاره‌دار و يا اشياء رنگي را انتخاب كنيد و در مقابل انجام كار درست يك ژتون به كودك بدهيد و در مقابل انجام كار اشتباه، يك ژتون از او بگيريد و مثلاً، در ازاي جمع‌آوري پنج ژتون يك هديه به او بدهيد.
* از تصحيح بيش از حد استفاده كنيد. براساس اين روش، از كودك مي‌خواهيد رفتار ناشايست خود را اصلاح كند. به اين مثال توجه كنيد: كودك شما روي ديوار نقاشي مي‌كشد. به او بگوييد «ديوار كثيف شده است و بايد آن را تميز كني تا دوباره قشنگ شود».
* از روش محروم كردن استفاده كنيد. در استفاده از اين روش به نكات زير توجه كنيد:
- محل محروميت را به دقت انتخاب، و از امنيت و سلامت آن اطمينان حاصل كنيد. براي مؤثر بودن اين روش، كودك بايد احساس كند چيزي را از دست مي‌دهد. بنابراين، محل محروميت بايد خسته‌كننده باشد(البته نبايد تاريك يا ترسناك باشد). به عنوان مثال، برخي والدين در بسياري از مواقع كودك را براي تنبيه به اتاق خود مي‌فرستند، اما كودك در اتاقش به بازي يا كارهاي ديگر مشغول مي‌شود. پس نخست نتايج تنبيه را بررسي كنيد.
- مدت زمان محروميت را بر حسب سن كودك تعيين كنيد. گذراندن دوره‌هاي طولاني در يك اتاق يا محروم شدن از بيرون رفتن از خانه براي چند هفته سازنده نيست و كودك را آزرده مي‌كند. معمولاً يك محروميت كوتاه‌مدت، خيلي مؤثرتر است. يك كودك در ازاي هر سال از سنش، يك دقيقه محروم مي‌شود. بر اين اساس، براي يك كودك چهار ساله، چهار دقيقه و براي يك كودك پنج ساله، پنج دقيقه و ... كافي است.
- اجازه ندهيد دوره محروم شدن، راهي براي دور ماندن از مسئوليت‌ها باشد. پس از به پايان رسيدن زمان محروميت، از كودك بخواهيد كاري را كه پيش از تنبيه بايد انجام مي‌داد، انجام دهد يا رفتار مناسبي نشان دهد.
7. رژيم غذايي و داروها
تغذيه نامناسب و حساسيت‌هاي غذايي ممكن است اين اختلال را افزايش دهد.براي اين مرحله از مداخله موارد زير پيشنهاد مي‌شود:
*از پزشك در مورد رژيم غذايي مناسب كودك خود اطلاعات كسب كنيد.
*در وعده‌هاي غذايي نظم زماني ايجاد كنيد.
*اندازه‌گيري دقيق وزن و قد كودك را دنبال كنيد.
* از مواد غذايي پروتئيني از قبيل ميوه‌هاي خشك شده، تخمه گل‌آفتاب‌گردان، ميوه‌هاي مغزدار (پسته، گردو، فندق)، غذاهاي بدون نمك، ميوه و سبزيجات تازه استفاده كنيد.
نظرات شما عزیزان:
:: برچسب‌ها:
بیش فعال,
بیش فعالی,
برخورد با کودک بیش فعال,
کودک,
ن : سارا حسین پور
ت : 
ز :
| 
آمار
وب سایت:
